Taakgebonden aankopen
Voor de taakgebonden verwervingen is in 2017, net als in voorgaande jaren, het Provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur het belangrijkste uitgangspunt geweest. Het betreft in hoofdzaak aankopen ten behoeve van de wegenprojecten N417, N241, N244, N522 (brug over de Amstel), de Zuidtangent Zuidtak en de HOV ’t Gooi. Totaal betrof dit ca. 20 transacties met een aankoopsom van ca € 2,6 mln. Met name voor HOV ’t Gooi en de N244 zijn veel transacties verricht. Voor HOV ’t Gooi resteren nog enkele dossiers die de onteigening ingaan. Voor de N417 zijn wij met twee eigenaren tot een minnelijke overeenstemming gekomen, waardoor nog één onteigeningsdossier resteert.
Voor de taakgebonden aankopen en eventuele onteigeningen worden de budgetten voor de betreffende projecten benut. Deze gronden worden ingebracht tegen de aankoopsom plus alle bijkomende kosten c.q. schadevergoedingen. Bij dergelijke aankopen wordt in beginsel slechts de oppervlakte aangekocht die strikt nodig is voor de realisatie van het project. Hierdoor worden waarderisico’s bij verkopen van overtollige gronden na het project zoveel mogelijk vermeden.
Realisatie Natuur Netwerk Nederland (NNN)
Realisatie van het NNN wordt formeel via het “Programma Groen” (PMG) gerapporteerd. Het NNN is pas gerealiseerd als de grond duurzaam bij de eindbeheerder in bezit is. In 2017 is een aantal verkopen van provinciale grond gelegen binnen het NNN voorbereid zodat verkoop aan een eindbeheerder in 2018 kan plaatsvinden. Door diverse oorzaken lukte dat niet in 2017. Wel is er eind 2016 via 2 kavelruilen ca. 27 hectare NNN-grond aangekocht. Deze grond zal naar verwachting in 2018 worden verkocht. De aan- en verkopen vinden plaats binnen de kaders van het beleidskader groen grondbeleid c.q. de 4^e Nota grondbeleid.
Krediet Strategische grondaankopen
Bij de jaarrekening 2016 is het krediet “Strategische grondaankopen” met € 17 miljoen naar beneden bijgesteld tot € 80 miljoen. Ca. € 66 miljoen van dit krediet zat op dat moment ‘vast’ in (grond)eigendommen en er resteerde per 31-12-2016 een ‘vrij’ deel van ca. € 14 miljoen. Met de verkoop van Crailo op 18 december 2017 (€ 33,2 mln.) en de afwaardering van de gronden Distriport (€ 5,8 mln.) kan de hoogte van het krediet met ruim € 39 miljoen worden verlaagd.
In 2016 hebben PS besloten om het krediet “Strategische grondaankopen” de komende 10 tot 15 jaar af te bouwen naar € 20 miljoen door een jaarlijkse bijstelling bij de jaarrekening. Door de verkoop van Crailo  en de afwaardering van Distriport wordt met deze jaarrekening 2017 aan PS voorgesteld om de hoogte van het krediet “Strategische grondaankopen” met € 40 miljoen naar beneden bij te stellen tot € 40 miljoen.
Per 31 dec 2017 zit ca. € 26,8 miljoen ‘vast’ in (grond)eigendommen (zie tabel 1 Overzicht mutaties Materiële Vaste Activa). Het vrije deel van het krediet bedraagt ultimo 2017 dan nog € 13,2 miljoen.

Beheer van de provinciale portefeuille

Het beheer van de agrarische gronden vindt grotendeels plaats volgens het regime van het Burgerlijk Wetboek Boek 7 titel 5. Hierbij wordt het uitgangspunt gehanteerd dat de provincie, voor de realisatie van haar doelen, snel moet kunnen beschikken over de percelen. Woningen en andere gebouwen worden in principe in gebruik gegeven via leegstandsbeheerders.
Sinds 2016 zijn er, voor zover mogelijk, pachtcontracten gesloten met een langere looptijd dan 1 jaar. De grond wordt voor maximaal 4 jaar aan dezelfde gebruiker in pacht uitgegeven. Voor de nieuw afgesloten pachtcontracten in 2017 met een looptijd van 1 jaar geldt dat de pachtduur hierop is aangesloten.
Om een positieve bijdrage te leveren aan de biodiversiteit is in de pachtcontracten opgenomen dat de pachters perceelsrandenbeheer uitvoeren. Op grond binnen de NNN-begrenzing en binnen weidevogelkernen is een maaiverbod vóór 15 juni en een kunstmestverbod ingevoerd. Voor deze aangepaste beheersmaatregelen wordt een korting op de pachtprijs toegepast. Vanzelfsprekend wordt ook nauwgezet toegezien of het beheer correct wordt uitgevoerd.
Het beheer omvatte in 2017 circa 1660 beheercontracten met een opbrengst van ca. € 3,25 mln.

Verkopen

In 2017 zijn er in totaal 39 dossiers verkocht en afgehandeld voor een totaal bedrag van ca. € 40,8 mln. Het totale verkochte oppervlak is ca. 132,3195 ha. Deze verkopen zijn inclusief de hieronder genoemde verkopen van het voormalige project Wieringerrandmeer en de verkoop van een woning binnen het beheercontract van PWN. Alle verkopen voor 2017 waren opgenomen in het Meerjarenverkoopprogramma (MJVP). In het MJVP wordt op een planmatige manier alle verkoop geprogrammeerd. De uitgangspunten voor verkopen zijn marktconformiteit, rechtmatigheid en transparantie. Daarbij wordt gekeken naar opbrengstmaximalisatie. Dat wil zeggen dat de hoogste opbrengst niet altijd leidend is, dit kan ook inhouden dat de beheerkosten dermate hoog zijn dat verkoop per definitie voordeliger is. In 2017 is het team van verkopers uitgebreid, hierdoor is het resultaat geoptimaliseerd.
Enkele verkopen van 2017 zijn:
Ten gunste van het project N201 zijn er diverse woningen verkocht, de Aalsmeerderweg 147, Legmeerderijk 282  en een voormalig spoorwegstationsgebouw aan de Aalsmeerderweg 505 en 505a te Rozenburg voor een totaal bedrag van € 827.000, voormalige kantoorruimte “Het nieuwe werk” 54 te Den Helder voor een bedrag van ca. € 296.000, een woning aan de Waarddijk 14 te Heerhugowaard voor een bedrag van € 290.000, het voormalige garagecomplex, twee woningen en een schuilkelder gelegen aan de Schoonzichtlaan 2, 4 en 6 te Haarlem voor een bedrag van ca. € 1.310.000 en de voormalige kantoorvilla aan het Florapark 6 te Haarlem voor een bedrag van ca. € 1.646.000. Met de verkoop van de voormalige kantoorvilla aan het Florapark 6 komt het afstoten van kantoorgebouwen naar aanleiding van het gereedkomen van het Dreefgebouw ten einde.
Verkoop onroerend goed voormalig project Wieringerrandmeer
In 2017 zijn vanuit de portefeuille van het voormalig Wieringerrandmeer vijf woningen verkocht in de Wieringermeer via openbare verkoop. Daarnaast is er één object verkocht onder voorbehoud, dat naar verwachting in 2018 wordt overgedragen.

Kavelruilen

Kavelruil is een instrument waarbij via een combinatie van vrijwillige aan- en verkoop van grond (en eventueel gebouwen) de agrarische structuur wordt versterkt. In toenemende mate wordt dit instrument ook ingezet voor de ontwikkeling van natuur en landschap.
In het voormalig Wieringerrandmeergebied loopt sinds 2012 de uitvoering van een groot kavelruilplan waarbij in totaal tien kavelruilen zijn gepland. In 2017 is gewerkt aan de uitwerking van vier kavelruilen, die naar verwachting in 2018 worden afgerond.
In de regio Vechtstreek is de voorbereiding gestart van een grote kavelruil, waarbij beoogd wordt om grond gelegen binnen de NNN-begrenzing te verkrijgen en de landbouwstructuur te verbeteren. Uiteindelijk is een deel van de kavelruil, als kavelruil Slotblik, nog voor eind 2017 afgehandeld waarbij PNH ca. 7 hectare NNN-grond in bezit heeft gekregen.
Ten behoeve van de afrit A9 in Heiloo is eind 2017 kavelruil Kooibrug afgehandeld, waarbij PNH ca. 20 hectare NNN-grond op naam heeft gekregen.

Boekwaarden, rentebijschrijvingen en afwaardering

Voor percelen, die behoren tot de materiële vaste activa, is per project/locatie beoordeeld hoe de boekwaarde per ultimo 2017 zich verhoudt tot de getaxeerde waarden (Zie Tabel 1).
Bloemendalerpolder
In 2012 is een Samenwerkings- en Uitvoeringsovereenkomst (SUOK) gesloten met het Rijk (Rijksvastgoedbedrijf namens de Staat), gemeenten Muiden en Weesp, Hoogheemraadschap AGV en de samenwerkende private partijen. De SUOK is eind 2013 definitief van kracht geworden. In de SUOK zijn onder meer de afspraken over de realisatie van 2/3 groen van het plangebied uitgewerkt voor het exploitatiegebied. De provincie heeft binnen het exploitatiegebied de volgende gronden in bezit:
Recreatiecentrum Muiden (2.40.30 ha) is in 2009 gekocht. In 2015 is de sloop van de opstallen afgerond.
13.26.95 ha is in 2011 gekocht van het Rijk (RWS) als onderdeel van de uitvoering brief De Jager.
15.61.20 ha grond heeft de provincie geleverd gekregen in de Bloemendalerpolder van het Rijk in 2014 als onderdeel van de PASO-deal.
62.04.21 ha is in 2014 gekocht van het Rijk (BBL).
In het kader van de SUOK zijn de Ministeries Infrastructuur & Milieu (I&M) en Economische Zaken (EZ) vertegenwoordigd door het RVOB met de provincie Noord-Holland een hectareprijs overeengekomen van € 40.000. De gronden werden kortdurend verpacht. Per 1 november 2016 heeft het consortium het beheer van de gronden gelegen binnen de projectgrens overgenomen. Per 1-1-2016 had de provincie 93.32.66 hectare in eigendom, waarvan 15.61.20 onder het kopje PASO valt.
Onderdeel van de afspraken in de SUOK is dat het private consortium Bloemendalerpolder de provinciale gronden binnen de bebouwingscontour koopt van de provincie voor een bedrag van € 2.767.397 (prijspeil 1-1-2011). In de SUOK staat beschreven of en in hoeverre dit bedrag jaarlijks wordt geïndexeerd. Het bestemmingsplan is halverwege 2017 onherroepelijk van kracht geworden. Het consortium neemt direct daarna gronden van de provincie over om te ontwikkelen. Door vertraging in de aanlevering van met name de kaarten op basis waarvan de transactie plaatsvindt heeft bedoelde transactie niet in 2017 plaatsgevonden. Betaling van alle kosten conform de SUOK vindt nu dus naar verwachting begin 2018 plaats. De betreffende onroerende zaken zijn in januari 2015 getaxeerd op een hogere waarde dan de boekwaarde. Het risico op deze gronden kan als laag worden aangemerkt.
De provincie ontvangt bij het onherroepelijk worden van het bestemmingsplan om niet de gronden in bezit van de private partijen die zijn gelegen in het zogeheten Robuust groen-blauw. Het consortium is verantwoordelijk voor de inrichting. De gronden binnen de rode contour (ongeveer 50 ha) worden conform afspraak aan het consortium geleverd voor de totale waarde van het bezit.
Gebied Crailo
Begin 2017 gaven de gemeenten Hilversum, Gooise Meren en Laren aan dat zij het Crailo-terrein van de provincie wilden kopen. Na een intensieve onderhandeling is op 4 juli een Afsprakenkader overeen gekomen, waarmee Crailo wordt verkocht voor de boekwaarde van €33,2 miljoen, met een voor de gemeenten gunstige betaalregeling. Op 18 december 2017 is de Koopovereenkomst getekend en is de akte gepasseerd. De ontwikkeling van Crailo ligt hiermee nu in handen van de betreffende 3 gemeenten. Zij beogen te komen tot een duurzame woonwijk (400-600 woningen), groenontwikkeling en een beperkte hoeveelheid bedrijvigheid.
Percelen Jaagweg (Distriport) te Koggenland
Met betrekking tot de percelen lopen nog altijd verschillende gerechtelijke procedures (bodemprocedure, schadestaatprocedure, actio pauliana procedure).
Op 4 november 2016 heeft de Hoge Raad arrest gewezen. De Hoge Raad heeft alle door Distriport aangedragen grieven onbehandeld gelaten omdat deze feitelijk van aard waren. Een grief inzake de hoofdelijke aansprakelijkheid van de bedrijven Zeeman en Ooms is doorverwezen naar het gerechtshof Den Haag om opnieuw te beoordelen. In mei 2018 zal daarover een pleitzitting worden gehouden. Ook de schadestaatprocedure is in afwachting van een pleitzitting.
Op 14 november 2017 hebben GS het voornemen bekend gemaakt om Distriport tot maximaal 66 hectare te doen ontwikkelen als zonnepark, alle provinciale gronden in het plangebied (ca. 106 ha) voor minimaal een termijn van 26 jaar in erfpacht uit te geven en na realisatie van het zonnepark de bestemming te (doen) wijzigen in een agrarische bestemming. Eind 2017 is de boekwaarde afgewaardeerd met € 5.800.000 naar € 7.300.000 conform de taxatie op basis van de waarde van landbouwgrond die begin maart 2018 heeft plaatsgevonden.
Regionaal Havengebonden Bedrijventerrein Anna Paulowna
De ontwikkeling van het Regionaal Havengebonden Bedrijventerrein is in 2016 gestart. Als uitgangspunt wordt nog steeds aangehouden dat de provincie haar grond in de grondexploitatie inbrengt tegen dan geldende marktwaarde. Een klein deel van het provinciaal eigendom is in 2016 verkocht aan het consortium Kooyhaven, Balgweg voor € 193.000. Mede als gevolg daarvan is de boekwaarde van het resterende provinciale eigendom (ca. 16,5 ha, met een bouwblok) in de jaarrekening 2016 naar beneden bijgesteld naar € 2.011.000. De boekwaarde komt daarmee overeen met de getaxeerde waarde, die begin 2017 is vastgesteld.
Het is niet de verwachting dat de ontwikkeling van het bedrijventerrein de komende jaren dusdanig vorm gaat krijgen, dat het resterende provinciale eigendom daarvan onderdeel gaat worden. Het perceel is t/m 2020 verpacht. In de loop van 2018 zal de provincie besluiten of deze gronden na het aflopen van het pachtcontract vrij op de markt verkocht gaan worden, of dat deze onderdeel blijven van de strategische grondvoorraad.

Gronden Nieuw Vennep
Dit perceel is mee gekocht bij de realisatie van de N208 en was bestemd voor verkoop aan Staatsbosbeheer. Deze organisatie wil dit perceel niet kopen, dan wel er voor betalen. De taxatie dateert uit 2004, maat is nog actueel. Eind 2015 resteerde geen boekwaarde meer. Verkoop van de resterende oppervlakte zal boekwinst opleveren. Daarom valt deze in de categorie materiële vaste activa.
Perceel Oudelanderweg Middenmeer
Deze locatie, ook wel bekend als ‘NC10’, is in 2007 aangekocht ten behoeve van de realisatie van een nieuw motorcrossterrein in de gemeente Hollands Kroon.  Sindsdien is de locatie gereserveerd ten behoeve van verkoop voor dit doel. Naar verwachting wordt in 2018 een concrete verkoopplanning vastgesteld voor dit object. Deze boekwaarde is in 2010 vastgesteld en behoeft geen aanpassing, gezien de stabiliteit van de agrarische grondprijzen.
Percelen Wieringen/Wieringermeer (aangekocht t.b.v. het plan Wieringerrandmeer)
Deze percelen zijn als complex opgenomen op de balans tegen een initiële waarde van € 26.137.015. In januari 2015 is de marktwaarde door middel van een taxatie vastgesteld op € 26.994.704. Gezien de stabiliteit van de agrarische grondprijs is er geen reden tot afboeking en de boekwaarde wordt daarom gehandhaafd. De verkochte objecten zijn verrekend met de boekwaarde, waardoor het complex uitkomt op een boekwaarde van € 14.617.346 per 31-12-2017.
Perceel Hoofdweg 511 te Hoofddorp
Dit perceel is in 2011 tegen agrarische taxatiewaarde aangekocht en meerjarig verpacht aan de eigenaar van het perceel waar binnen dit perceel is gelegen. Het perceel is gereserveerd voor eventuele inzet bij geluidswerende maatregelen bij Schiphol. Mocht dit perceel daarvoor niet nodig zijn, dan is juridisch vastgelegd dat de gebruiker het mag kopen.
Begin 2017 is de boekwaarde bijgesteld naar € 380.000. In die situatie is geen verandering opgetreden.
Percelen SLP (kassengebied Rozenburg)
De gesprekken met de gemeente om te komen tot een anterieure overeenkomst zijn afgerond en er ligt een conceptovereenkomst. De reserveringsovereenkomst met SADC met betrekking tot de percelen SLP is afgelopen. Daardoor staat het de provincie vrij om de gronden vrij op de markt te verkopen, op het moment dat het betreffende gedeelte van het gebied ontwikkeld gaat worden. De verwachting is dat dit in de loop van 2018 gaat gebeuren.
Percelen PASO
In het kader van de “Uittredingsovereenkomst Mainport Schiphol en Groen, Convenant en Brugovereenkomst” is aan de gemeente Haarlemmermeer een subsidie betaald van ongeveer € 23 mln. Ter dekking heeft de provincie de beschikking gekregen over circa 350 ha en € 800.000. De gronden moeten verkocht worden en van de opbrengst wordt het krediet afbetaald. De boekwaarde van de grond per 31-12-2017 is € 17.849.317. In januari 2018 heeft er een nieuwe taxatie plaatsgevonden en is de waarde getaxeerd op € 20.478.316.
Percelen Bureau Beheer Landbouwgronden (BBL)
In 2014 is de provincie eigenaar geworden van circa 1700 ha BBL-grond. Eind 2017 hebben wij 1.310,0084 ha in bezit. De taxatiewaarde van het bezit overstijgt vele malen de boekwaarde (zie tabel 2, nummer 14).  In 2017 is 1,4428 ha verkocht. De boekwaarde is  per 31-12-2017 € 10.638.789 en de taxatiewaarde is € 61.588.845.
Percelen Beheergrondbank Laag Holland en Amstelscheg
De Beheergrondbank Laag Holland en Amstelscheg bestaat per 31-12-2017 uit 129,8260 hectare. Deze gronden zijn door middel van liberale langjarige pachtcontracten verpacht aan 18 verschillende pachters. In 2017 hebben er 3 verkooptransacties plaatsgevonden. De opbrengst (verkoopprijs minus boekwaarde percelen) van ca. € 340.939 is ten goede gekomen aan de algemene middelen.
Het krediet voor de beheergrondbanken tezamen bedraagt € 5.000.000. De oppervlakte beheergrondbank op 31-12-2017 komt uit op 129,8260 hectare. De boekwaarde bedraagt € 1.341.061, waarmee de kredietruimte € 3.658.938  bedraagt. Begin 2018 zijn de gronden getaxeerd. Er is geen reden tot aanpassing van de boekwaarde.
Percelen Beheergrondbank Groene Uitweg  
De verantwoording van de beheergrondbank Groene Uitweg vindt plaats via het programma Groene Uitweg. In 2017 bevatte de grondbank een oppervlakte van ruim 19 hectare aan gronden.